Epitel Dokular

Epitel Çeşitleri

1. Tek katlı yassı(skuamöz) epitel: damar endotelià uterus

2. Tek katlı kübik epitel: böbrek tubul epiteli

3. Tek katlı prizmatik (kolumnar) epitel: uterus epiteli, ince bağırsak epiteli

4. Yalancı çok katlı silyalı prizmatik epitel: Trachea epiteli

5. Kornifiye olmamış çok katlı yassı epitel: özofagus epiteli

6. Kornifiye olmuş çok katlı yassı epitel: parmak ucu epiteli

7. Değişici veya transisyonel epitel: mesane epiteli

Bağ Dokusu Çeşitleri

1. Müköz bağ dokusu: Göbek bağı

2. Elastik bağ dokusu: Elastik arter, tunica media tabakası

3. Düzensiz sıkı kompakt doku: Parmak ucu, deri altı bağ dokusu(dermis) – testis kılıfı

4. Gevşek bağ dokusu: Özafagus

5. Yağ dokusu: yağ dokusu

6. Lenfo retiküler bağ dokusu: lenf düğümleri

EPİTEL DOKUSU GENEL ÖZELLİKLERİ

· Hücreler polyhedral, bol ve sık, hücreler arası madde çok azdır.

· Polarite bulunur, serbest veya apikal yüzeyi ile bazal laminaya oturan yüzey farklıdır.

· Kan damarları bulunmaz

· Dökülmeye eğimli, mitotik aktivite ile devamlı yenilenir.

· Metaplazi gösterebilir.Belli fizyopatolojik şartlar altında başka bir epitel tipine dönüşebilir.

· Displazi, epitel hücreler bu yolla bilinmeyen bir hücre tipine dönüşür.

Bazal lamina: Tip IV kollogen+laminin+heparan sülfat maddelerinden oluşur.

Hücreler Arası Bağlantı Birimleri

· Geçirgen olmayan bağlantılar: Sıkı bağlantı (zonula accludens, tight junction)

· Tutundurucu bağlantılar: Zonula adherens (adhezyon), desmozom (makula adherens), hemidesmozom

· İletişim sağlayan bağlantılar: Gap junction (neksuz)

Geçirgen olmayan bağlantılar

Sıkı Bağlantı

· Zonula accludens, tight junction

· Komşu unit membran dış yaprakları birbiri ile hücrelerarası alanı kapatacak şekilde kaynaşmıştır.

· Band şeklinde hücreyi tamamen sarar.

Tutundurucu bağlantılar

Zonula Adherens

· Hücreyi çepeçevre sarar.

· Bağlantı bölgesinde membranların sitoplazmik yüzeyindeki plaklara Aktin mikrofilamanları tutunmuştur.

· Plaklar, miyozin, tropomiyosin, a-actinin ve virkülin içerir.

Desmozom

· Hücreleri çepeçevre sarmazlar. Hücreleri birbirine tutunduran disk veya düğme şeklindeki özdeş bağlantı birimleridir (Tutunma Plağı)

· Hücre içinde ara filamanlara tutunurlar.

· Hücrelerarası mesafedeki yapışma proteinleridir.

Hemidesmozom

· Bazal laminaya ara filamanlar aracılığıyla tutunma şeklidir.

İletişim Sağlayan Bağlantılar

Gap Junction (Nekzus)

· Hücrelerarası alana madde geçişi olmaksızın hücrenin etrafındaki hücrelerle besin maddelerini ve uyarı alış-verişi yapmasına olanak tanır.

Hücre Yüzeyi Özelleşmeleri

· Mikrovillüsler: Böbreğin proksimal tübül ve ince bağırsağı döşeyen epitel hücreleri gibi emilim yapan hücrelerde görülür. İç kısımlarında 20-30 kadar Aktin içeren mikrofilaman grubuna sahiptirler.

· Stereosilya: Epididim hücrelerinin, uzun ve hareketsiz olan çıkıntıları olup esasen uzun ve dallanmış mikrovillüslerdir. Gerçek silya ile karıştırılmamalıdır.

· Silya ve Flagella: Epitel hücrelerinin yüzeyinden uzanan, hareketli, mikrovilluslardan daha uzun ve farklı yapılardır. Enine kesitleri elektron mikroskopta incelendiğinde hücre membranı ile çevrili oldukları ve merkezde mikrotubul içerdikleri gözlenir. Yaşayan organizmadaki hücrede silyada sürekli ileri geri hareket gözlenir.

Salgı Yapıcı Kısımların Kanallarla İlişkisine Göre Ekzokrin Bezler

· Basit Bezleràtek kanal

· Bileşik Bezleràbileşik kanal

Basit Bezler

· Basit tubuler

· Basit kıvrıntılı tubuler

· Basit dallanmış tubuler

· Basit dallanmış asiner

Bileşik Bezler

· Bileşik tubuler

· Bileşik asiner

· Bileşik tubuloasiner

Salgı yapan son kısımlarda sentezlenen salgı çeşidine göre Ekzokrin bezler

· Mükoz: Sitoplazma soluk renkli, bazalde yassı Nukleus görülür, tubulerà glandula pharyngea(farinkste-yutak)

· Seroz: Sitoplazma daha koyu renkli, asineràkulakaltı tükrük bezi

· Seromukroz: à Dil altı tükrük bezi