Sinir Dokusu : Temel

Anatomik olarak ikiye ayrılırà 1. Merkezi sinir sistemi 2. Periferik sinir sistemi

Yapısal olarak iki hücre tipi vardırà 1. Nöronlar 2. Nöroglialar

Hücre zarı: nörolemma

Hücre sitoplazması: nöroplazma

Hücre iskeleti: Nörofibril, nörotübül, börofilaman

Dentritler üç bölümden oluşur

· Dentrit

· Perikaryon(gövde)

· Akson

Myelin Kılıf

· MSS’de oligodentrositler, S.S.’de Schwan hücreleri yapar

Nissl cisimcikleri: Perikaryonda ve dentritlerin geniş kısımlarında bulunur.

Uzantılarının Sayısına ve şekillerine göre nöronlar

· Multipolar: İkiden fazla uzantısı vardıràvücutta en fazla bulunan sinir hücresi tipi

· Bipolar: Bir akson bir dentriti vardıràretina, koku mukozası, koklea ve vesibuler gangliyonlarda bulunur

· Pseudounipolar: Tek bir uzantıya sahiptirler. Uzantı perikaryondan çıktıktan sonra T şeklini alır. İleti gövdeye uğramadan iletilirà spinal sinirlerin arka köklerinde, lokalize duyu organları olan spinal gangliyonlarda ve kranial gangliyonlarda bulunur.

İşlevsel rollerine göre nöronlar

· Motor(efferent) Nöron

· Duyu(afferent) Nöron

· İnternöronlar(ara nöronlar)

PERİKARYON

· İyi gelişmiş GER ve poliribozomlar bulunur.

· Ayrıca Nukleus etrafındaki sitoplâzmada iyi gelişmiş golgi ve mitokondriye de rastlanır.

DENTRİTLER

· Golgi kompleksi bulunmaz

AKSONLAR

· Perikaryomdan ayrıldıkları kısma akson hillock denir.

· Plazmasına Aksoplazma adı verilir.

· Membranına aksolemma denir.

· GER ve ribozom bulunmaz.

Sinaptik İletişim

· Akrosomatik: akson + hücre gövdesi

· Aksodentritik: akson + dentrit

· Aksoaksonik: akson + akson

Glia Hücreleri ve Nöron Aktivitesi

· Memeli beyninde, sayıları nöronlardan 10 kat fazladır.

· Nöron hücrelerinin gövdelerini, akson ve dentritlerini sararlar.

· Sinir dokusunun hücreler arası matriksi yoktur. Glialar gereken mikroçevreyi sağlarlar.

Şekil ve Fonksiyonlarına göre Glia Hücreleri

MSS’deki Glia Hücreleri

· Protoplazmik Astrositlerà gri cevherde, iki asrosit hücresi de kan damarlarıyla MSS arasında köprü oluşturur.

· Fibröz Astrositleràbeyaz cevherde

· Oligodendrositler (oligodendroglia)à gri ve beyaz cevherde,SSS’de myelin kılıf yaparlar.

· Ependim hücreleriàbeyin ventrikülleri ve omuriliğin santral kanalının çevresini örter, “beyin omurilik sıvısı” yapısına katılır.

· Mikroglia hücreleri (mikrosit)à gri ve beyaz cevherde, kemik iliğinden gelişir. MSS’nin makrofajlarıdırlar.

Periferik Sinir Sistemindeki Sinir Hücreleri

· Schwann Hücrelerià PSS’de myelini yaparlar. Akson çevresinde birçok kez dolanmalarıyla myelin kılıf meydana gelir

· Satellit (manto) Hücreleri

Periferik Sinirlerin Bağ Dokusu Kılıflar

· Epinöriyum: Sinir demetlerini saran en dış katmandır. Sıkı, düzensiz, kollojenöz bağ dokusundan meydana gelmiştir.

· Perinöriyum: Her bir sinir demetini saran, üçlü kılıf yapısının orta katmanıdır. Sıkı bağ dokusundan meydana gelmiştir, ancak epinöriyumdan daha incedir.

· Endonöriyum: Her bir aksonu saran üçlü kılıf yapısının en iç katmanıdır.