Organik Asidler
- Karboksil ve alik gurubunu birleşmesiyle oluşan yapılar.
- Diğer adı karboksilik asid
- Karboksil grubu = karbonil + alkol grubu
- Karboksil Karbonu: Elektropozitif, nükleofilik atağa uygun
- Hidroksil Protonu: Dissosiye olmaya yatkın, gruba asidik özellik verir.
Özellikleri
- Suda çözünürler, zayıf asid özelliği gösterirler.
- Dissosiye olurlar.
- Yüksek kaynama noktalarına sahiptirler.
- Hidrojen bağı kurarlar.
- Alkollerden daha hidrofildirler.
- C4 ve üstü yağ asididir, suda değil yağda çözünürler.
Notlar:
- Doğada yaygın olarak 12-20 C’lu bileşikleri bulunur.
- Diyetteki yağların yapısını oluştururlar
- Membran, fosfolipid ve spingolipidlerin önemli bileşenleridirler.
- Trigliseridlerin yapısına katılırlar.
Organizmada Tepkimeleri
- Amidleşme
- Asid + Amin à Amid Oluşan bağ dipeptid bağıdır, protein oluşumunda önemlidir.
- Dekarboksilasyon
- Organik asidlerden bir CO2 ayrılması tepkimesidir. Keto asidler ve di/tri karboksilik asidler canlı hücrede kolaylıkla dikarboksile olurlar
- Açil Substitüsyon(Esterifikasyon-Esterleşme)
- Asid + Alkol à Ester
- Alkol ile asid arasında olur. Hücredeki enerji dengeleri nedeniyle doğrudan gerçeklekşmez, bunun yerine karboksilik asid ve tiyol arasında oluşan tiyoester bağıyla sağlanır.
- Şelat Oluşturma
- H bağları yoluyla oluşur.
- Bir diğer asidle,
- Su ile,
- Alkol ile,
- Tiyol ile,
- Amin ile oluşablir..
Fonksiyonel Karboksilli Asid Türevleri
- R-C=O- : Açil
- Açil + NH2 à Amid
- Açil + OR1 à Ester
- Açil + SR1 à Tiyoester
- Açil + O-C(O)Rà Anhidrit
- Açil + Cl à Asid klorür
Yağ Asidleri
- Uzun hidrokarbon zinvirli (4-
- Karboksil ucu polar, aklin ucu apolar old. amfipatiktirler.
- Plazmada lipoproteinlere veya albuminlere bağlı olarak bulunurlar.
- Doymamış zincirlik yağ asidlerinde çift bağın olduğu yere king adı verilir.
- Doğada en çok 16-22 C’lular bulunur.
- En yaygın olanlar 16 ve 18 C’lu karbonlardır.
- Doymamış yağ asidlerin, CIS izomeri yaygındır.
- CIS ansatüre yağ asidleri, insanlarda sentezlenemezler; bu nedenle esansiyel diyet bileşenleridirler.
- Çift bağın yeri sıklıkla 9-
- Çift bağ hiçbir zaman yan yana bulunmaz. Arada metilen mutlaka bulunur.
- Fiziksel özelliği zincir uzunluğu ve doymamışlık derecesi belirler.
Adlandırma
- C – C Sayısı – (r üstüne x,y.. biçiminde çifte bağ olan yerler) – c sayısına göre alkil ismi kaynaklı asid ismi
à Oleik Asid = C18; cis -r9-oktadekaenoik asid
Önemli Tepkimeleri
- Hidrojenerasyon ve halojenerasyon ile doyurulabilirler.
- NaOH ve KOH ile sabun yaparlar.
- Alkollerle esterleşerek açil gliserolleri oluştururlar. à 3 yağ asidi + gliserol = Triaçilgliserol(trigliserid)
- Triaçilgliserol ESTERLEŞME ile oluşur.
Organizmadaki Önemleri
- Yağ deposundaki yağların yapısını oluştururlar
- Trigliseridlerden açığa çıkan yağ asidleri yıkılarak organizmaya enerji sağlarlar.(TRİGLİSERİD LİPAZ ENZİMİ İLE PARÇALANIR!!)
- Membranın lipid yapısının önemli bileşenleridirler.
- Vücutta, linolenik asiden sentez edilebilen araşidonik asid, prostaglandinlerin ve tromboksanın ön maddesidir.
Organizmadaki İşlevleri
- Okside olarak enerji sağlarlar.
- Trigliserid şeklinde depo olarak kullanılırlar.
- Önemli yapıların (membran lipdileri, eikazonoidler) öncüsüdürler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder